U não là một trong những bệnh lý vô cùng nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Cùng tìm hiểu thêm thông tin về căn bệnh này trong bài viết dưới đây nhé!
1. Phân loại u não
Một khối u bắt nguồn từ các tế bào trong não được gọi là u não nguyên phát. Ở trẻ em, hầu hết các u não là u nguyên phát. Ở người trưởng thành, hầu hết các u trong não là những u di căn đến từ phổi, vú hoặc các phần khác của cơ thể. Khi sự di căn này xảy ra, bệnh không phải là ung thư não mà khối u trong não này được gọi là một khối u thứ phát. Khối u này được gọi tên theo bộ phận hoặc mô nơi phát sinh.
Việc điều trị đối với những khối u não thứ phát phụ thuộc vào vị trí ung thư bắt đầu và sự lan rộng của bệnh.
U não nguyên phát
Những khối u bắt đầu từ trong mô não được biết là u tiên phát của não (thông tin về những khối u não thứ phát trình bày ở phần dưới). Những khối u não nguyên phát được gọi tên theo loại tế bào hoặc phần của não, nơi khối u bắt đầu.
Những khối u não nguyên phát phổ biến nhất là u thần kinh đệm. Chúng bắt đầu từ những tế bào thần kinh đệm. Có nhiều loại tế bào thần kinh đệm:
- U tế bào hình sao: khối u xuất hiện từ những tế bào thần kinh đệm hình sao được gọi là tế bào sao. Ở người trưởng thành, những u tế bào sao phần lớn thường xuất hiện trong đại não. Ở trẻ em, chúng xuất hiện trong thân não, đại não và tiểu não. U tế bào sao (u sao bào) độ 3 đôi khi được gọi là một u tế bào hình sao mất biệt hoá. Một u tế bào hình sao độ 4 thường được gọi là u nguyên bào đệm đa hình thái.
- U thần kinh đệm thân não: khối u xuất hiện trong phần thấp nhất của não. Hầu hết những u thần kinh đệm thân não thường được chẩn đoán ở trẻ em và người trung niên.
- U màng não thất: khối u xuất hiện từ những tế bào lót não thất hoặc ống tuỷ sống. Hầu hết những u này thường được tìm thấy ở trẻ em và người trưởng thành trẻ.
- U thần kinh đệm ít nhánh: loại khối u hiếm gặp này xuất hiện từ những tế bào tạo ra chất mỡ che phủ và bảo vệ những dây thần kinh. Những khối u này thường xuất hiện trong tiểu não. Chúng phát triển chậm và thường không lan tràn vào các mô não xung quanh. Hầu hết những u này phổ biến ở người trung niên.
Một số loại u não không bắt đầu từ các tế bào thần kinh đệm. Loại thông thường nhất của những u này là:
- U nguyên tuỷ bào: loại u này thường xuất hiện trong tiểu não. Đây là loại u não phổ biến nhất ở trẻ em. U này đôi khi còn được gọi là u thần kinh ngoại bì nguyên thuỷ.
- U màng não: loại u này xuất hiện trong màng não. Loại này thường phát triển chậm.
- U tế bào Schwann: một khối u xuất phát từ một tế bào Schwann. Những tế bào này lót dây thần kinh kiểm soát sự cân bằng và thính giác. Dây thần kinh này nằm bên trong tai. Loại u này còn được gọi là u dây thần kinh thính giác. Loại u này thường xuất hiện nhiều nhất ở người lớn.
- U sọ – hầu: loại u này phát triển ở đáy của não, gần với tuyến yên. Loại u này thường xuất hiện nhiều nhất ở trẻ em.
- U tế bào mầm của não: loại u này xuất hiện từ một tế bào mầm. Phần lớn những u tế bào mầm xuất hiện trong não xảy ra ở những người dưới 30 tuổi. Loại u tế bào mầm là phổ biến nhất.
- U tuyến tùng: loại u não hiếm gặp này xuất hiện trong hoặc gần tuyến tùng. Tuyến tùng được xác định vị trí giữa đại não và tiểu não.
U não thứ phát
Khi ung thư lan tràn từ vị trí ban đầu đến phần khác của cơ thể, khối u mới có các tế bào bất thường cùng loại và có tên giống với khối u nguyên phát. Khối ung thư lan tràn từ các phần khác của cơ thể đến não khác với một khối u não nguyên phát. Khi các tế bào ung thư lan tràn từ một vùng khác (như là phổi hoặc vú) đến não, các bác sĩ có thể gọi khối u trong não là u thứ phát hoặc u di căn. Những khối u thứ phát trong não phổ biến hơn những khối u não nguyên phát.
2. Nguyên nhân gây u não
Di truyền
Di truyền là nguyên nhân chính gây khối u não. Nếu mắc hội chứng Turcot hoặc Neurofibromatosis, bạn sẽ có nguy cơ cao phát triển các khối u não.
Hội chứng Turcot là một tình trạng các tế bào trở nên bất thường gọi là polyp. Một polyp lành tính, có nghĩa không phải ung thư, nhưng cuối cùng có thể biến thành ác tính. Nếu polyp ác tính, có nghĩa ung thư, nó có thể lây lan đến các bộ phận khác của cơ thể. Những người có hội chứng Turcot thường tăng nguy cơ ung thư não.
Neurofibromatosis (NF) hay u sợi thần kinh là bệnh di truyền liên quan đến rối loạn thần kinh, ảnh hưởng đến não, tủy sống, dây thần kinh và da. Khối u phát triển dọc theo dây thần kinh của cơ thể, trên hoặc dưới da.
Tiếp xúc với bức xạ
Điều trị phóng xạ ở bất kỳ phần nào của cơ thể cũng làm tăng cơ hội phát triển các khối u não.
Di căn từ khối u khác
Khối u trong não có thể do kết quả của việc di căn các tế bào ung thư khác trên cơ thể. Một bệnh nhân ung thư (ung thư vú, ung thư thận, ung thư phổi,..) dễ bị khối u não.
Tuổi tác
Trong một số trường hợp, trẻ em có thể bị u não song bệnh chủ yếu xảy ra với người lớn. Nguy cơ càng tăng khi bạn già đi. U màng não là một dạng phổ biến của khối u não, chủ yếu ở phụ nữ.
Bức xạ từ đồ dùng
Tiếp xúc với các vật liệu, đồ dùng gia dụng có điện từ trường và bức xạ như điện thoại di động, lò vi sóng… về lâu dài không tốt cho não, có thể gây u.
Tiền sử gia đình
Nếu thế hệ trước của gia đình mắc u não thì nguy cơ cao bạn bị căn bệnh này. Do vậy, nếu bạn thấy bất kỳ biểu hiện lạ nào như bị nhức đầu nghiêm trọng tăng dần, gặp vấn đề tầm nhìn, cảm thấy buồn nôn, thay đổi trong tính cách… thì đừng bỏ qua. Tốt nhất hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán bệnh nhanh và chính xác nhất.
3. Biểu hiện của bệnh u não
Đau đầu
Đau đầu là triệu chứng của bệnh u não phổ biến nhất khi nói đến các chứng bệnh liên quan đến não bộ. Các cơn đau đầu thường sẽ xuất hiện sau khi khối u đã hình thành trong não. Mức độ đau đớn sẽ tăng dần theo kích thước khối u. Nguyên nhân của các cơn đau này đến từ việc các khối u này chèn ép lên dây thần kinh não bộ. Do đó, nếu bạn thường xuyên bị đau đầu với tần suất đau tăng dần, hãy nghi ngờ đó là triệu chứng của bệnh u não.
Dùng thuốc Corticoid: Thuốc Synacthen là một thuốc hỗ trợ điều trị u não rất hiệu quả
Có hiện tượng co giật
Dù khối u có to hay nhỏ cỡ nào thì biểu hiện ban đầu vẫn là hiện tượng co giật. Do sự chèn ép của khối u lên các tế bào thần kinh nên khiến bạn xuất hiện tình trạng co giật cơ, thậm chí còn có thể gây động kinh. Tùy thuộc vào vị trí của khối u mà bạn có thể bị co giật toàn cơ thể, một số người lại bị co giật ở các chi hay một phần cơ mặt.
Thay đổi tốc độ nói
Tình trạng nói chậm hoặc khó diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc cũng là một dấu hiệu nhận biết bệnh u não. Khi bạn nhận thấy mình có những phát ngôn lộn xộn, không rõ ràng thì nên chủ động đi khám càng sớm càng tốt.
Mắt mờ
Thị lực có mối liên quan mật thiết với não bộ. Khi bị u não, tĩnh mạch chính đưa máu lên não sẽ gặp trục trặc trong quá trình vận chuyển dẫn đến tình trạng tắc nghẽn máu, gây áp lực và làm tổn thương tế bào thị giác. Thường thì nơi trực tiếp chịu tổn thương là tế bào thị giác trên võng mạc ở đáy mắt, từ đó khiến người bệnh thấy mắt bị lóa đột ngột.
Khó điều khiển các cơ
Nếu bạn nhận thấy mình bị mất thăng bằng khi đi lại, hay bước hụt chân hoặc vụng về, làm rơi vỡ đồ vật thường xuyên thì nó cũng là một dấu hiệu cho thấy bạn đang có vấn đề về não. Bên cạnh đó, nếu gặp phải triệu chứng khó giao tiếp, khó nuốt hoặc khó diễn đạt cảm xúc bằng cơ mặt thì đừng nên chủ quan xem thường những hiện tượng này.
Suy giảm trí nhớ
Khả năng ghi nhận thông tin và tập trung của những người có khối u trong não rất kém. Ngoài ra, họ còn thường cảm thấy bối rối và mất thời gian hơn khi phải suy nghĩ về một vấn đề nào đó, cho dù nó rất bình thường.
Tâm trạng thay đổi
Những người có khối u não có thể gặp phải tình trạng bực bội, khó chịu thất thường. Thậm chí, họ còn bị hoang tưởng, nóng giận, có những suy nghĩ khác lạ, tâm trạng thay đổi và không ổn định tinh thần.
Các vấn đề về giấc ngủ
Khối u não còn tác động đến nhiều khía cạnh năng lượng bên trong cơ thể. Bạn có thể bị mất ngủ, mệt mỏi, uể oải hoặc khó ngủ về đêm. Đây thực sự là dấu hiệu của một tình trạng đe dọa đến tính mạng. Nếu tình trạng cứ kéo dài mặc dù bạn có thói quen sinh hoạt điều độ thì hãy tìm đến bác sĩ ngay nhé.
Bài viết trên của health247online đã cung cấp thêm thông tin cần thiết về bệnh u não cho độc giả hy vọng sẽ giúp độc giả hạn chế tối đa khả năng mắc bệnh cho mình và người thân.