Thủy đậu là một bệnh phổ biến ở trẻ em, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Với khả năng lây lan nhanh chóng và nguy cơ biến chứng cao, bệnh này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ dưới 5 tuổi. Việc hiểu biết về các câu hỏi thường gặp về thủy đậu sẽ giúp phụ huynh có phương pháp phòng ngừa và chăm sóc hiệu quả hơn khi trẻ mắc bệnh.
1. Những dấu hiệu rõ ràng của bệnh thủy đậu ở trẻ là gì?
Thủy đậu (còn gọi là phỏng rạ hay trái rạ) do virus Varicella Zoster gây ra. Mặc dù thường không gây nguy hiểm, nhưng nếu bệnh trở nặng có thể dẫn đến các biến chứng như viêm phổi, thủy đậu xuất huyết, viêm da, và một số vấn đề về hệ thần kinh, thậm chí đe dọa tính mạng. Thủy đậu có thời gian ủ bệnh khoảng 2 tuần trước khi phát ban. Dưới đây là các dấu hiệu mà phụ huynh có thể nhận diện sớm khi trẻ bị thủy đậu:
– Mệt mỏi và giảm hoạt động: Đây thường là dấu hiệu đầu tiên mà phụ huynh có thể nhận thấy.
– Sốt: Trẻ thường sốt cao từ 38 – 39 độ C từ 1 – 2 ngày trước khi phát ban. Sốt do thủy đậu thường đi kèm với đau đầu và có thể kéo dài đến 3 ngày. Trong trường hợp sốt trên 39 độ C kèm theo khó thở hoặc co giật, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.
– Phát ban và mọc mụn nước: Quan sát trên da trẻ sẽ thấy mụn nước xuất hiện đầu tiên trên mặt, tay chân, sau đó lan ra toàn thân trong 12 – 24 giờ. Các mụn nước (nốt phỏng rạ) có xu hướng căng và gây ngứa, số lượng có thể lên đến hàng trăm. Dịch nước trong mụn hóa mủ đục, tự vỡ ra và khô lại, tạo thành vảy và rụng sau 7 – 10 ngày. Cuối cùng, có thể để lại sẹo.
– Trong thời gian bệnh, cơ và khớp của trẻ cũng có thể bị đau nhẹ hoặc nặng, và một số trẻ cảm thấy nhức mỏi toàn thân.
– Thủy đậu cũng có thể gây ho, chảy nước mũi kéo dài, cùng với chán ăn hoặc bỏ ăn.
2. Bệnh thủy đậu lây lan như thế nào? Mức độ nguy hiểm của bệnh
Ở trẻ sơ sinh, có hai con đường lây nhiễm chính của bệnh thủy đậu mà phụ huynh cần lưu ý. Con đường đầu tiên là lây từ mẹ sang con. Khi mẹ mắc thủy đậu trong thai kỳ, virus có thể truyền sang thai nhi.
– Trong 3 tháng đầu và giữa thai kỳ, virus thủy đậu có thể làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc khiến trẻ mắc thủy đậu bẩm sinh (với tỷ lệ khoảng 0,4 – 2%), kèm theo các dị tật như bại não, não úng thủy, đục thủy tinh thể, teo chi, đầu nhỏ, teo thần kinh thị giác… Khi sinh ra, trẻ có thể đã mang mầm bệnh trong cơ thể.
– Nếu mẹ bị thủy đậu trong 3 tháng cuối thai kỳ, trẻ có nguy cơ cao bị nhiễm trùng da, viêm màng não, viêm dây thần kinh, nhiễm khuẩn huyết, viêm hạch lympho hoặc zona thần kinh, hội chứng Reye…
Con đường lây nhiễm thứ hai là qua tiếp xúc. Hầu hết các trẻ mắc thủy đậu do hít phải giọt bắn có chứa virus. Một số trường hợp mắc do tiếp xúc với dịch mủ từ mụn nước trên da người bệnh. Các chuyên gia khuyên rằng nếu mẹ đang cho con bú và mắc thủy đậu, nên cách ly với trẻ cho đến khi khỏi bệnh. Đối với trẻ đã đi học, nên nghỉ học cho đến khi hết triệu chứng để giảm nguy cơ lây lan. Ngoài ra, trong thời gian mắc bệnh, hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người hoặc đeo khẩu trang khi ra ngoài.
3. Thời gian bệnh thủy đậu kéo dài bao lâu và cách chăm sóc hiệu quả?
3.1. Thời gian phát triển của bệnh thủy đậu
Bệnh thủy đậu ở trẻ thường phát triển qua 4 giai đoạn (ủ bệnh, khởi phát, toàn phát, bình phục). Giai đoạn ủ bệnh kéo dài từ 1 – 2 tuần, thường không có triệu chứng. Từ khi bệnh bắt đầu cho đến khi khỏi hoàn toàn thường mất thêm 7 – 10 ngày. Nếu trẻ có hệ miễn dịch yếu, bệnh có thể kéo dài hơn 2 tuần mới khỏi hẳn.
Những trường hợp không được chăm sóc và điều trị đúng cách có thể dẫn đến bội nhiễm và biến chứng nghiêm trọng. Phụ huynh cần lưu ý rằng ngay cả khi hết triệu chứng, virus Varicella Zoster vẫn có thể tồn tại trong cơ thể trẻ và có nguy cơ tái hoạt động gây biến chứng Zona thần kinh. Vì vậy, chăm sóc sức khỏe tốt cho trẻ và cải thiện hệ miễn dịch là rất quan trọng để ngăn ngừa tái phát.
3.2. Cách chăm sóc trẻ bị thủy đậu hiệu quả
Phụ huynh thường có nhiều câu hỏi liên quan đến việc chăm sóc trẻ bị thủy đậu, chẳng hạn như việc tắm rửa có ảnh hưởng không, có cần kiêng gió hay không, và chế độ ăn uống ra sao. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:
– Để bệnh thủy đậu nhanh khỏi, phụ huynh nên tắm rửa cho trẻ bằng nước ấm sạch hàng ngày.
– Việc tiếp xúc với gió không ảnh hưởng đến bệnh, nhưng chỉ nên bật quạt hoặc điều hòa vừa đủ để trẻ không ra nhiều mồ hôi và tạo không khí thoáng mát.
– Xây dựng chế độ ăn uống đủ chất dinh dưỡng cho trẻ, tránh các thực phẩm chiên rán, cay nóng, và đồ ăn chế biến sẵn không tốt cho sức khỏe.
– Những loại trái cây giàu vitamin C như cam, quýt, ổi, xoài, và dâu tây sẽ giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ cải thiện triệu chứng cho trẻ.
– Để tránh lây lan bệnh cho người khác, nên cách ly trẻ tại phòng riêng và khử trùng đồ dùng cẩn thận.
– Sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ để làm giảm triệu chứng cho trẻ.
Bệnh thủy đậu thường không quá nguy hiểm nhưng nếu có biến chứng, sức khỏe của trẻ có thể bị ảnh hưởng đáng kể. Để phòng ngừa bệnh, phụ huynh nên đảm bảo trẻ được tiêm đủ hai mũi vaccine từ 9 tháng tuổi. Phụ nữ cũng nên tiêm vaccine này ít nhất 3 tháng trước khi mang thai để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. Hãy đến Phòng tiêm chủng TCI để được tư vấn, thăm khám và tiêm chủng đúng lịch.