Dinh dưỡng cho người suy thận tốt cho chức năng thận

Suy thận là một trong những bệnh lý nguy hiểm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt khi không được kiểm soát tốt từ sớm. Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong hỗ trợ điều trị suy thận chính là chế độ ăn uống. Vậy dinh dưỡng cho người suy thận như thế nào là đúng? Cần hạn chế đạm, muối, kali, phốt pho ra sao, và những thực phẩm nào nên ưu tiên hoặc tránh hoàn toàn? Hãy cùng chuyên gia dinh dưỡng giải đáp trong bài viết dưới đây

Vì sao cần điều chỉnh chế độ ăn phù hợp với người suy thận

Suy thận là tình trạng suy giảm chức năng lọc của thận, khiến cơ thể không thể đào thải độc tố và chất cặn bã ra ngoài qua đường tiểu.

Chế độ ăn ảnh hưởng trực tiếp đến:

• Tốc độ tiến triển của bệnh suy thận
• Khả năng kiểm soát huyết áp, kali, ure trong máu
• Cảm giác khỏe mạnh và chất lượng sống hằng ngày

Dinh dưỡng không thể thay thế thuốc, nhưng có thể “làm chậm” suy thận nếu thực hiện đúng từ sớm.

Dinh dưỡng cho người suy thận: Nguyên tắc cần nhớ

Giới hạn lượng protein

Một trong những yếu tố quan trọng trong chế độ dinh dưỡng cho người suy thận là kiểm soát lượng protein tiêu thụ. Khi thận không thể lọc tốt, việc tiêu thụ quá nhiều protein có thể làm tăng gánh nặng cho thận, khiến tình trạng bệnh tiến triển nhanh hơn.

• Lượng protein nên tiêu thụ: Người suy thận cần hạn chế lượng protein, đặc biệt trong giai đoạn suy thận mạn tính. Lượng protein khuyến cáo thường dao động từ 0.6 đến 0.8 g/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày, tùy thuộc vào giai đoạn bệnh.
• Chọn nguồn protein chất lượng cao: Nguồn protein từ thực phẩm dễ tiêu hóa như thịt gà, cá, trứng và các sản phẩm từ đậu nành sẽ giúp người bệnh duy trì sức khỏe mà không làm thận bị quá tải.

Giới hạn lượng natri (muối)

Natri là một thành phần quan trọng trong chế độ dinh dưỡng cho người suy thận vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến huyết áp và khả năng duy trì cân bằng nước trong cơ thể. Khi thận không hoạt động hiệu quả, việc ăn quá nhiều muối có thể dẫn đến tăng huyết áp và gây phù nề (sưng cơ thể).

• Lượng natri tối đa: Người bệnh suy thận nên giảm lượng muối trong chế độ ăn, không nên tiêu thụ quá 2.3 gram natri mỗi ngày, tương đương với khoảng 1 muỗng cà phê muối.
• Tránh thực phẩm chế biến sẵn: Các thực phẩm chế biến sẵn như thực phẩm đóng hộp, snack, gia vị chế biến sẵn thường chứa lượng muối rất cao. Người suy thận nên tránh các thực phẩm này để giảm thiểu tác động đến sức khỏe.

Kiểm soát lượng kali

Kali là một khoáng chất quan trọng cho chức năng thần kinh và cơ bắp, nhưng đối với người suy thận, lượng kali dư thừa có thể gây ra rối loạn nhịp tim và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Thận không thể lọc hết lượng kali dư thừa ra ngoài cơ thể, vì vậy người bệnh cần kiểm soát lượng kali trong chế độ ăn.

• Thực phẩm chứa nhiều kali cần hạn chế: Các loại thực phẩm như chuối, cam, khoai tây, và các loại rau lá xanh đậm chứa nhiều kali, nên người bệnh cần hạn chế hoặc tránh sử dụng quá mức.
• Lượng kali khuyến cáo: Lượng kali tiêu thụ nên được kiểm soát ở mức 2-3g mỗi ngày, tùy thuộc vào tình trạng bệnh.

Giới hạn lượng phốt pho

Phốt pho là một khoáng chất quan trọng trong cơ thể nhưng có thể tích tụ lại trong máu khi thận không hoạt động hiệu quả, gây ra các vấn đề về xương và mạch máu. Người bị suy thận mạn tính cần giảm lượng phốt pho trong chế độ ăn để ngăn ngừa các vấn đề liên quan đến xương và tim mạch.

• Thực phẩm giàu phốt pho cần hạn chế: Các sản phẩm từ sữa, thịt đỏ, các loại hạt và nước giải khát có chứa phốt pho cao cần được hạn chế.
• Bổ sung thực phẩm ít phốt pho: Người bệnh nên tăng cường ăn các loại rau củ, trái cây và các thực phẩm ít phốt pho như gạo, bánh mì, và khoai tây.

Duy trì lượng nước hợp lý

Duy trì lượng nước hợp lý là một yếu tố quan trọng trong việc quản lý suy thận. Tuy nhiên, lượng nước cần tiêu thụ có thể khác nhau tùy vào mức độ suy thận của từng người.

• Hướng dẫn chung: Nếu bệnh nhân suy thận có phù nề (sưng cơ thể) hoặc có dấu hiệu tích tụ nước, bác sĩ có thể yêu cầu giảm lượng nước tiêu thụ. Ngược lại, trong một số trường hợp, người bệnh cần tăng cường bổ sung nước để duy trì lượng nước trong cơ thể.
• Lượng nước tiêu thụ cần kiểm soát: Tốt nhất, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ về lượng nước phù hợp với tình trạng của mình.

Người suy thận nên ăn gì?

Ưu tiên luộc, hấp, tránh chiên xào và nêm gia vị đậm

Người suy thận nên kiêng gì?

• Đạm động vật nhiều mỡ (thịt đỏ, nội tạng, thịt muối)
• Thực phẩm nhiều natri (nước mắm, đồ đóng hộp, đồ khô)
• Đồ ngọt, nước có gas, nước dừa, rượu bia
• Rau quả giàu kali: chuối, khoai, cam, chanh, bơ
• Thức ăn nhanh, mì gói, đồ ăn liền

Tất cả chế độ ăn cần được điều chỉnh theo từng giai đoạn suy thận, có thể khác nhau giữa người lọc máu và chưa lọc máu.

Xem thêm: Hạt đác ăn sống được không và những rủi ro cần lưu ý

Xem thêm: Bí đao ăn sống được không đối tượng nào không nên ăn

Câu hỏi thường gặp

• Người suy thận có ăn được trứng không? → Có, nên ăn lòng trắng trứng – ít phốt pho, đạm chất lượng cao.
• Có nên uống sữa cho người suy thận không? → Nên chọn sữa dành riêng cho người bệnh thận, ít đạm, ít kali, ít phốt pho.
• Người suy thận có được ăn trái cây không? → Có, nhưng cần tránh trái cây nhiều kali như chuối, cam, dưa hấu, bơ.
• Người suy thận có cần kiêng nước hoàn toàn? → Không. Uống theo hướng dẫn bác sĩ dựa vào lượng nước tiểu mỗi ngày.

Chế độ dinh dưỡng cho người suy thận đóng vai trò rất lớn trong việc làm chậm tiến triển bệnh, giảm gánh nặng cho thận và cải thiện chất lượng sống. Hãy ăn uống khoa học, đúng lượng, đúng loại, và theo tư vấn của bác sĩ chuyên khoa thận để duy trì sức khỏe tốt nhất. Đừng tự ý ăn kiêng quá mức hay dùng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc!